Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında “2022 Yılı İktisadi ve Mali İş Birliği Protokolü” Ankara’da imzalandı.

Protokolle, Türkiye’den KKTC’ye ağırlıkla hibe ve bir kısmı da kredi olarak 2022 yılı için 4 milyar 250 milyon TL kaynak aktarılması öngörülüyor.

Protokole, Başbakan Faiz Sucuoğlu ile Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay imza koydu.

Protokolün imzalanması sonrası Sucuoğlu ile Oktay ortak basın toplantısı düzenledi.

Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay basın toplantısında yaptığı konuşmasında, KKTC’de hükümet kurma çalışmalarının tamamlanmasının ardından, 2022 yılı Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile KKTC Hükümeti Arasında İktisadi ve Mali İşbirliği Protokolü üzerinde çalışmaya başladıklarını hatırlattı.
Dün söz konusu protokolün imza töreni dolayısıyla KKTC Hükümeti koalisyon ortakları ve heyeti ile bir araya geldiklerini belirten Oktay, 2021’de Türkiye’nin önemli proje ve yatırımlara imza attığını vurguladı.
DSİ projeleri çerçevesinde toplamda 60 milyon lira harcandığını, bu kapsamda, sulama iletim tüneli ve galeri yapısının imalatının tamamlandığını ifade eden Oktay, sonrasında Mesarya Ovası’nın sulanmasına yönelik Orta Mesarya Ovası Ana İletim Hattı’nın ilk kısım inşaatına başladığını kaydetti.
Planlanan kara yollarının önemli bölümünün yapımının tamamlandığını, Lefkoşa Kuzey Çevre Yolu ve İskele-Çayırova yolunu hizmete açtıklarını, 48 kilometrelik köy yolunu da yenilediklerini belirten Oktay, şöyle konuştu:
“Yeni Ercan Havalimanı’nda sona gelindi. İmalatların büyük bölümü tamamlanmış olup, havalimanına giden yol üzerindeki çift şerit yolun yapımına da başlanmıştır. KKTC’de e-Devlet projesini e-Nüfus, e-Kimlik, EBYS, e-Gümrük, e-MEB, e-Tüzel, MAKS, Kamu Sertifikasyon Merkezi (KSM) ve Kamu Yönetim Sistemi ile aşama aşama hayata geçirdik, geçirmeye devam ediyoruz. Bu aslında KKTC’li tüm Kıbrıs Türklerinin hayatını kolaylaştıracak çok ciddi bir projedir. Bugüne kadar KKTC’ye 720 bin doza yakın aşı ulaştırdık. Acil kullanım onayını aldığımız TURKOVAC’ı da KKTC halkının kullanımına sunmuş durumdayız.
Salgın sürecinde okulların kapalı kaldığı dönemde önemli katkı sunan Eğitim Bilişim Ağı (EBA) Projesini KKTC genelinde uygulamaya koyduk. Böylece İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması kapsamında Türkiye Cumhuriyeti tarafından KKTC’ye 2021 yılında 2 milyar 623 milyon Türk lirası aktarılmış oldu. Bu tutarın 1 milyar 454,6 milyon lirası altyapı ve reel sektör faaliyetleri için, 677 milyon lirası savunma ödemeleri için, 492 milyon lirası bütçe finansman desteği için aktarılmıştır. Bu kaynağın 1 milyar 833 milyon lirası harcamaya dönüşmüştür.”
Dün imzalanan 2022 yılı Türkiye-KKTC İktisadi Mali İş Birliği Protokolü ile Türkiye ve KKTC’nin yıllardır sergilediği dayanışmayı bir kez daha perçinlediklerini belirten Oktay, “Tüm dünyanın zorlu bir süreçten geçtiği bu dönemde KKTC’yi kalkınma hedeflerine bir adım daha yaklaştırıyoruz” dedi.
Kurumların da katkısıyla uzun soluklu bir istişare sonrasında şekillendirilen bu protokolün öncekilerden biraz daha farklılık arz edeceğini belirten Oktay, “Daha kurumsal yapıda sürdürmeyi arzu ettiğimiz Türkiye-KKTC ilişkisinin de temelini atıyor olacak” şeklinde konuştu.
Önceliğin KKTC’nin ihtiyaçları doğrultusunda oluşturulduğunu vurgulayan Fuat Oktay, katma değer üreten, iş ve aş odaklı istihdamı, sürdürülebilir büyümeyi ve rekabetçi üretim yapısını güçlendirecek alanlara ağırlık verdiklerini söyledi.
Bu kapsamda protokolün anlaşmanın kamu yönetimi ve kamu maliyesi politikaları, ekonomi ve finans politikaları, sosyal politikalar, savunma, güvenlik ve adalet olmak üzere 4 ana eksen üzerine odaklandığını belirten Oktay, şöyle devam etti:
“Bu politikalar ve bileşenlere olan eylemler KKTC kamu-kuruluşlarının kurumsal kapasitelerinin güçlendirilmesi, geliştirilmesi, bütçe açığının önemli ölçüde giderilmesi, verimlilik çerçevesinde gelir artırıcı ve gider azaltıcı önlemlerin alınması, savunma sektörünün ihtiyaçlarının karşılanması ile sanayi ve ticaretin geliştirilmesi imzalanan mali protokolün önemli hedeflerinden bazılarıdır.”
Oktay, sivil toplumun desteklenmesi, istihdam, sağlık, sosyal politikalar, eğitim, yükseköğretim, ulaştırma ve enerji altyapısının takviye edilmesi, tarımsal üretimin artırılması ve kırsal kalkınmanın geliştirilmesi, çevre, şehircilik ve iklim değişikliği, istatistik, bilişim ve teknoloji altyapısının daha da geliştirilerek sağlamlaştırılmasının anlaşmada öne çıkan hususlar olduğunu kaydetti.
Fuat Oktay, ağırlıklı olarak hibeyle, bir kısmı da kredi olarak KKTC’ye 2022 için toplam 4 milyar 250 milyon TL kaynak ayrıldığını belirtti.
Oktay, KKTC halkına dünya standartlarında yatırım ve alt yapı sağlama vizyonu ve anlayışıyla hayata geçirilecek projeleri şöyle aktardı:
“Cumhurbaşkanlığı ve Cumhuriyet Meclisi hizmet binaları, ihale aşaması ve yer tesliminin ardından 750 günde tamamlanması planlanan Lefkoşa 500 yataklı devlet hastanesi, tıbbi donanımlı ve tedavi birimleriyle önde gelen sağlık merkezlerinden biri olması için temeli atılan 100 yataklı Girne Askeri Hastanenesin, ,içme suyu Güzelyurt ve Mesarya ovaları sulamaları ve atık su arıtma kapsamında DSİ projeleri.
Karayolları Master Plan uygulama projesi kapsamında çevre yolu, bölünmüş yol ve köy yolları bakım ve onarım projeleri, 4 yıllık enerji ihtiyacının karşılanmasına yönelik iki Adet Mobil Treyler Elektrik santralinin kurulması projesi, belediye ve köylerin alt yapılarına katkı ve organize sanayi bölgeleri alt yapı katkı…”
Kıbrıs Türkü’nün hayatına doğrudan dokunacak, birçok hizmeti kolaylaştıracak çok sayıda projeyi KKTC makamlarıyla eş güdüm halinde hayata geçireceklerini belirten Oktay, şöyle devam etti:
“Bu eşgüdüm ve uyumun artırılmasını teminen KKTC tarafının belirlenen kalkınma hedeflerini ve projelerin ilerlemesini yavaşlatan veya engelleyen hususları hızlıca tespit ederek mevzuata uygun şekilde bunları gidereceğine olan inancımız da tamdır.”
Türkiye olarak Kıbrıs Türkünün hak ettiği refah seviyesine ulaşması için bugüne kadar hiçbir çabayı esirgemediklerini, bundan sonra da gayretlerini aynı şekilde sürdüreceklerini belirten Fuat Oktay, “KKTC hükümetinden beklentimiz popülist yaklaşımlardan uzak, yapısal ve sürdürülebilir politikaları hayata geçirmeleridir” dedi.
Kıbrıs konusundaki gelişmeleri de değerlendirdiklerini kaydeden Fuat Oktay, şunları söyledi:
“Türk tarafı Kıbrıs meselesinin adil, kalıcı ve sürdürülebilir bir çözüme kavuşturulması için bugüne kadar her türlü çabayı göstermiştir. Ancak bu olumlu anlayış maalesef hiçbir dönemde Kıbrıs Rum kesimi tarafından karşılık görmedi. Kıbrıs Türk halkının müzakere masalarında kaybedecek, ambargolar altında ziyan edilecek bir 50 yılı daha yoktur. Uluslararası toplum hiçbir şekilde uzlaşmaya neden olmayan adanın ortak sahibi Kıbrıs Türkleri ile birlikte yaşamayı dahi reddeden Kıbrıs Rum tarafına verdiği koşulsuz desteği gözden geçirmeli, KKTC’nin önerisini ciddiyetle değerlendirmelidir. Adada bugün iki eşit halk, iki eşit egemen devlet vardır. Bu nedenle Cenevre’de sunulan adadaki iki tarafın egemen eşitliğine ve eşit uluslararası statüsüne dayalı çözüm, sahadaki gerçekleri tam olarak yansıtan en gerçekçi öneridir.”
Türkiye’nin bu öneriye desteğinin tam olduğunu vurgulayan Oktay, “Bu çözüm iradesinden geri adım atmamız söz konusu değildir” dedi.
KKTC makamlarının Maraş’ta attığı adımları, bundan sonraki planlarını da aynı anlayışla destekleyeceklerini ifade eden Oktay, Maraş açılımının uluslararası hukuka uygun adımlardan oluştuğunu, KKTC makamlarının yeni mağduriyetler yaratılmasını değil, var olan mağduriyetlerin giderilmesini ve bölgenin ekonomik ve sosyal hayata yeniden kazandırılmasını amaçladığını vurguladı.
KKTC hükümetinin Maraş açılımı çerçevesinde bu anlayışla atacağı adımları desteklemeye devam edeceklerini kaydeden Oktay, Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin hem kendi kıta sahanlığında kendi haklarını hem de Kıbrıs Türklerinin meşru hak ve çıkarlarını korumaya kararlı olduklarını gösterdiğini belirtti.
Oktay, “Bu kararlık aynı inanç ve iradeyle sürdürülecektir. Sahada ve masada bu kararlılığımızı test etmeye çalışanlar KKTC ile birlikte Türkiye’yi de karşılarında bulmaya devam edeceklerini net olarak bilsinler” dedi.
Oktay, bu çalışmaların KKTC ile samimiyet ve kardeşlik temelinde dayanışma ve eş güdüm içinde sürdürüleceğini söyledi.

Oktay’ın ardından söz alan Başbakan Faiz Sucuoğlu, dünyada yaşanan ekonomik kriz ve pandeminin, KKTC’yi de olumsuz etkilediğini, ekonominin daraldığını, mali gelirlerin azaldığını söyledi. Bu zor dönemde geçmişte olduğu gibi Anavatan Türkiye Cumhuriyeti’nin her zaman yanlarında olduğunu ifade eden Sucuoğlu, Kıbrıs Türk halkına katkı ve desteğini hiçbir zaman esirgemediğini vurguladı.

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Yardımcısı Fuat Oktay ile protokolün hazırlanmasına katkı koyan tüm yetkililere teşekkür ve şükranlarını ileten Sucuoğlu, şöyle devam etti:

“Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ekonomisinin sürdürülebilir bir yapıya kavuşması ve kendi ayakları üzerinde devam etmesi amacıyla geçmişte her yıl olduğu gibi bu yıl da 2022 yılı için imzalanan Protokol ile Kıbrıs Türk halkının daha rahat nefes alabilmesi için gerekli imkanlar sağlanmıştır. Bu imkanlarla ülkemiz, devam etmekte olan ekonomik reformlar ve altyapı projelerini hayata geçirmek için çalışmalarına etkin bir şekilde devam edecektir.

Hükümetimiz, göreve başlamasının üzerinden 45 günlük bir süre geçmesine rağmen, ülkede yaşanan tüm ekonomik olumsuzluklara karşın, gerek yasa çalışmaları gerekse alınacak ivedi tedbirler konusunda önemli adımlar atmıştır.

Anavatanımız’dan aldığımız destekle önümüzdeki günlerde ekonomimizin düze çıkması amacıyla gerekli düzenlemeler süratle tamamlanacaktır. Altı aylık bir süre içerisinde gerekli çalışmalar tamamlanıp, kendi iç gelirlerimiz ile sıcak para akışında önemli bir mesafe kaydedileceğine inancımız tamdır. Bu vesileyle Anavatanımız Türkiye Cumhuriyeti yetkililerine bir kez daha teşekkürlerimizi sunar, hayırlı Ramazanlar dilerim.”