Kıbrıs’ın kuzey kıyı şeridinde, üzerinde Antik Mısır hiyeroglifleri bulunan 3.000 yıllık bir çapa ortaya çıkarıldı.
Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi (UKÜ) öncülüğünde, Natulius Dalış Okulu katkıları ve Eski Eserler ve Müzeler Dairesi himayesinde, üzerinde hiyeroglifler yer alan 3.000 yıllık Mısır çapası denizden çıkarıldı.
UKÜ’den yapılan yazılı açıklamaya göre, 2018 yılından itibaren sualtı kültürel mirası araştırmaları yapan Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Arkeoloji, Kültürel Miras ve Konservasyon Merkezi’nin, Kuzey kıyı şeridinde deniz altı dalış araştırması yapan ekipleri, bir ihbarı değerlendirerek 3.000 yıl öncesine ait olabileceği tahmin edilen ve üzerinde Mısır hiyeroglifleri bulunan nadir bir çapanın sualtından çıkarılmasında öncülük yaptı.
Keşfedilen çapa, UKÜ Öğretim üyesi Doç. Dr. Müge Şevketoğlu başkanlığında, çapayı bulan Tevfik Camgöz’ün katkıları ile Eski Eserler ve Müzeler Dairesi izni ve Arkeolog Bural Karataş gözetiminde denizden çıkarılarak konservasyon işlemi için Lefkoşa Eski Eserler ve Müzeler Dairesi’ne bağlı konservasyon laboratuvarına taşındı.
Lefkoşa Eski Eserler ve Müzeler Dairesi’ne bağlı Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Merkezi Laboratuvarı uzmanı Konservatör Pembe Özen tarihi çapanın konservasyonu için gerekli çalışmaları başlattı.
UKÜ Öğretim üyesi Doç. Dr. Müge Şevketoğlu, Mısır gemisine ait olduğu tahmin edilen çapanın, Akdeniz’de bugüne kadar bulunan ve üzerinde bu derece yoğun yazıtlar olan ilk taş çapa olma özelliğini taşıdığını söylüyor.
Yapılan araştırmalar sonucunda bulunan çapanın, Mısır’da bir mezara ait mezar taşı veya dinsel törene ait anıt yazıtı olabileceğini belirten Şevketoğlu, çapanın dönemin genel bir uygulaması olan ikinci kullanım amacı ile çapaya çevrildiği söylüyor.
Doç. Dr. Müge Şevketoğlu, Mısır yazısının okunması için gerekli çalışmaların başlatıldığını, ilerleyen zamanlarda hem bilimsel yayınlar aracılığı ile hem de halkı bilgilendirici konferanslar ile yeni bulguları paylaşacağını duyurdu.
3.000 yıllık çapa üzerinde yer alan tanrıların yazısı olarak kabul edilen hiyerogliflerin çözülmesi durumunda, başta Kıbrıs ve Mısır olmak üzere Akdeniz arkeolojisini etkileyecek, oldukça önemli arkeolojik yeni bilgilerin ortaya çıkmasının muhtemel olduğuna belirten Şevketoğlu, dalış alanında yapılan keşfin ardından, bölgede geniş çaplı araştırmaların başlatılacağını söylüyor.
Tunç çağında kullanılan taş çapaların, gemileri, akıntılara karşı veya fırtınalı havalarda emniyete alan bir araç olarak kullanıldığını belirten Şevketoğlu, “Özellikle Kıbrıs adasında bilinen, üzerinde birkaç harfli yazı ihtiva eden çapalar, Enkomi ve Kition gibi Kıbrıs’ın iki önemli Geç Tunç Çağı yerleşimlerinde ve tapınaklarında keşfedilmişti. Tapınaklarda bulunan çapalar, dinsel törenlerde, gemicileri ve değerli kargolarını korumak için adak olarak bırakılıyordu.” diyor.
Tarihi çapanın yıllar önce Tevfik Camgöz tarafından bulunduğunu ancak, Eski Eserler Yasası gereğince bilimsel yeterliliğe sahip arkeolog olmayan ve ilgili bakanlıktan izin almayan kişilerin denizden eser çıkarmasının suç olduğunu belirten Şevketoğlu, sürecin ancak bakanlıktan alınan bilimsel çalışma, araştırma ve eser çıkarma izinlerinin verilmesi ile yürütülebildiğini söylüyor.
Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi. 26 Ekim 2020.
KAYNAK: ARKEOFİLİ